PK BESKIDU ŚLASKIEGO
Zima pod Zielonym Kopcem. Fot. P.Dziki.
|
Położenie
Park Krajobrazowy Beskidu Śląskiego położony jest w południowej części województwa śląskiego i jest najbardziej na zachód wysuniętą częścią Beskidów Zachodnich. Wyodrębniono w nim dwa południkowe pasma górskie: Czantorii (995 m n.p.m.), stanowiące zachodnie, mniejsze ramię Beskidu Śląskiego oraz wyższe i bardziej rozczłonkowane pasmo Baraniej Góry (1220 m n.p.m.), z dominującym nad Kotliną Żywiecką i najwyższym Skrzycznem (1257 m n.p.m.).
Budowa geologiczna i rzeźba terenu
W Wąwozie Skole. Fot. P.Dziki.
|
Wody
Obszar Parku to rezerwuar dużej ilości wody o dobrych właściwościach fizyko-chemicznych – stąd też obecność zbiorników zaporowych w Wiśle Czarnem oraz w Bielsku-Białej Wapienicy, pełniących nie tylko rolę zbiorników retencyjnych, ale będących także źródłem wody pitnej. Na stokach Baraniej Góry znajdują się źródliska największej rzeki Polski – Wisły. Wykapy źródliskowe Czarnej Wisełki znajdują się na wysokości 1107 m n.p.m., czyli wyżej niż Białej Wisełki (1080 m n.p.m.). Przepływ Czarnej Wisełki jest dłuższy, stąd uznany został za główny, źródliskowy potok Wisły.
Kokorycz pusta. Fot. P.Dziki.
|
Świat zwierząt
Rozległe i zwarte kompleksy leśne, będące pozostałością Puszczy Karpackiej, są miejscem obecności rzadkich, jak również pospolitych gatunków zwierząt. Lista ssaków obejmuje łącznie ok. 35 gatunków, m.in. ssaki kopytne, takie jak: jeleń, sarna, dzik, czy drapieżniki – wilk, ryś, lis i rzadziej niedźwiedź. W jaskiniach odnotowano wiele gatunków zimujących nietoperzy, np. gacka wielkoucha, nocka dużego, podkowca małego. Faunę ptaków reprezentują: głuszec, jarząbek, siwerniak, drozd obrożny, dzięcioł trójpalczasty i orzechówka oraz duże ptaki drapieżne. Nad potokami zaobserwować można pliszkę górską, pluszcza, zimorodka, czy sieweczkę rzeczną. Na terenie parku gady reprezentowane są przez jaszczurki: zwinkę i żyworódkę, beznogiego padalca, jadowitą żmiję zygzakowatą oraz zaskrońca. Stwierdzono występowanie 13 gatunków płazów, w tym: 4 gatunków traszek, 2 gatunków kumaków, salamandry plamistej, rzekotki drzewnej, 2 gatunków ropuch i 3 gatunków żab.
Formy ochrony przyrody
Rezerwat "Kuźnie". Fot. P.Dziki.
|
Walory kulturowe
Średniowieczne ślady osadnictwa na terenie Parku sięgają XIV w. Pierwsze wioski na tym terenie powstawały wzdłuż rzeki Olzy już w XIII i XIV wieku. Obszar Beskidu Śląskiego od czasu ukształtowania się średniowiecznych granic księstw śląskich, aż do 1918 r. nieustannie stanowił cześć ziem Księstwa Cieszyńskiego, a następnie Śląska Cieszyńskiego pod władaniem Habsburgów. Ziemia ta przez kilka stuleci miała trwałe granice (niezależnie od zmiany panujących i przynależności państwowej). W sensie kulturowym była to granica zamieszkiwania grup etnograficznych – górali śląskich i górali żywieckich, które różnią się między sobą m.in. gwarą, strojem, tradycyjnymi
obrzędami i zwyczajami, folklorem oraz budownictwem ludowym. Centrum kulturowym górali śląskich do roku 1918 był Jabłonków, a w drugiej kolejności Cieszyn. Jednak w ostatnim półwieczu do roli ich kulturowej stolicy wyrosła Wisła. Charakterystyczna forma krajobrazu we wsiach to szałas (sałas), wykorzystywany przez pasterzy w trakcie wypasu na halach i polanach.